İrlanda'da Tuam skandalı: Eski bir Anne-Bebek Evinde ikinci toplu mezar keşfedildi

Batı İrlanda’da, eski bir Anne ve Bebek Evi’nin bulunduğu Tuam arazisinde yürütülen kazılarda, adli tıp uzmanları bebek kalıntılarının gömüldüğü ikinci bir alan daha tespit etti. Uzmanlar bu bulguyu kurum sahasındaki çalışmaların “önemli” bir aşaması olarak nitelendirdi.

Bon Secours Rahibeleri tarafından işletilen Tuam kurumunda, 36 yıllık faaliyet boyunca yaklaşık 800 bebek ve çocuğun hayatını kaybettiği biliniyor. Bu çocukların büyük kısmının kayıt dışı bir şekilde toplu mezarlara atıldığı düşünülüyor.

Skandal ilk olarak 2014 yılında yerel tarihçi Catherine Corless tarafından ortaya çıkarılmıştı. Corless, County Galway’deki kurumda defin kaydı bulunmayan 796 bebeğin öldüğünü ve kalıntılarının kullanım dışı bir kanalizasyon tankına bırakıldığını tespit etmişti.

Kazılar Bağımsız Kuruluş Gözetiminde Sürüyor

Bu yaz başlatılan kazılar, Tuam Yetkili Müdahale Direktörlüğü Ofisi (ODAIT) adlı bağımsız kurumun gözetiminde yürütülüyor. ODAIT, son güncellemelerinde ikinci gömü alanına ilişkin “tutarlı kanıtlar” elde edildiğini açıkladı.

Açıklamada, “Kazı öncesinde bu bölgede bir mezarlık olabileceğine dair yüzeyde ya da zemin seviyesinde herhangi bir belirti yoktu” denildi.

ODAIT Direktörü Daniel MacSweeney, ulusal yayın kuruluşu RTE’ye yaptığı açıklamada ikinci mezar alanının ilk foseptik çukurunun yaklaşık 50 ila 100 metre uzağında bulunduğunu aktardı.

Temmuz ayında başlayan çalışmalardan bu yana, geçen ay tespit edilen dört bebeğin kalıntıları da dahil olmak üzere toplam 11 bebeğin cenazesine ulaşıldı. Kalıntıların tabut içinde bulunduğu ve adli tıp incelemelerine gönderildiği bildirildi.

MacSweeney, şu ana kadar 160 kişinin kimlik tespiti çalışmaları için DNA örneği sunduğunu, diğer aile bireylerini de başvurmaya çağırdığını söyledi.

Sistematik İstismar Tarihe Kazınmış Durumda

Tuam kurumu, 20. yüzyıl boyunca İrlanda’da evlenmemiş kadınlar ve hamile kızların gizlice doğum yapmaya gönderildiği çok sayıdaki “anne-bebek evi”nden biriydi. Bu kurumlarda kadınlar çoğu zaman çocuklarından zorla ayrılıyor; bazı bebekler İrlanda, Birleşik Krallık, ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelere evlatlık verilirken yüzlercesi yaşamını yitiriyor ve kalıntıları gizlice imha ediliyordu. Pek çok anne, çocuklarının akıbetini hiçbir zaman öğrenemedi.

İrlanda hükümeti, 2015 yılında 14 anne-bebek evi ile dört ilçe bakımevini kapsayan geniş bir soruşturma başlattı. Tuam sahasında yapılan incelemelerde “önemli miktarda” insan kalıntısı bulundu. Soruşturma, kurumlarda “korkunç seviyede bebek ölüm oranları” tespit etti ve bu durumun yerel ya da ulusal yetkililerce biliniyor olmasına rağmen devletin herhangi bir uyarı mekanizması geliştirmediğini kaydetti.

Rapor, “1960’tan önce anne-çocuk yuvaları ‘gayri meşru’ çocukların yaşam şansını artırmamış; aksine hayatta kalma ihtimallerini ciddi şekilde azaltmış görünmektedir” ifadelerine yer verdi.

Soruşturma sonuçları, 2021 yılında hükümetin resmi özrüne, bir tazminat planı açıklanmasına ve Bon Secours Rahibeleri’nin özür dilemesine yol açtı.

Diğer Kurumlar İçin de Çağrı Var

Tuam’daki kazı ve adli tıp çalışmalarının iki yıl sürmesi bekleniyor. Bu süreç devam ederken, hayatta kalanlar ve hak savunucuları hükümete diğer eski kurumların da kapsamlı şekilde inc

elenmesi çağrısında bulunuyor.