Milyonlarca çalışanın gözü kulağı yapay zekada!
Siemens, BASF ve VW gibi dev Alman markaları, ABD ve Çin'e yetişebilmek için yapay zekaya milyarlarca euro yatırım yapıyor. Bu, yüz binlerce istihdam alanının kaderini ilgilendiren zorlu bir süreç.
Almanya, ekonomik olarak daha da geriye mi düşüyor? Avrupa'nın en büyük ekonomisi, yakın gelecekte bir "endüstriyel bir müzeye" mi dönüşecek?
Bu endişeler yıllardır dile getiriliyor. Kötü gidişatı durdurmak için radikal modernleşme adımlarına ihtiyaç var ve bunun merkezinde yapay zeka yer alıyor.
Almanya'da verimlilik 15 yıldır neredeyse yerinde sayıyor. Otomobil ve makine ihracatının payı azalıyor, ülkenin enerji maliyetleri ise G7 ülkeleri arasında en yüksekler arasında bulunuyor.
Tüm bunlar rekabet gücünü giderek aşındıran toksik bir tablo oluşturuyor.
Siyaset ve iş dünyası, bu düşüş trendini tersine çevirmek için kısa bir fırsat penceresi kaldığını düşünüyor. Fabrikalara ve tedarik zincirlerine yapay zekanın entegre edilmesi halinde Almanya'nın ABD ve Çin gibi iki küresel güçle rekabet etme şansı oluşabilir.
Sürdürülebilir yapay zeka sistemleri
Eylül ayında Avrupa'nın ilk, "exascale" olarak adlandırılan süper hızlı bilgisayarı Jupiter'in kullanıma açılması töreninde konuşan Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ABD ve Çin'in yapay zeka destekli küresel ekonomide başa baş bir yarışa girdiğini vurguladı. Merz, Jülich kentindeki törende "Almanya ve Avrupa olarak yakalama ve rekabet etme şansımız var" dedi.
ABD ve Çin, ChatGPT ve DeepSeek gibi yapay zeka modelleri, gelişmiş çipler ve veri merkezlerinde yapılan yoğun stres testleriyle büyük mesafe kat etti.
İlk testler, sistemlerin kritik iş yüklerini kesinti yaşamadan taşıyabildiğini gösteriyor.
Bitmeyen pilot projeler
Almanya'nın sanayi devleri ise uzun süredir "bitmeyen pilot projeler" nedeniyle eleştiriliyor. Yapay zeka alanında denemeler yapılıyor ancak büyük ölçekli uygulamalara geçişte kararsızlık sürüyor.
Bosch, 2023 sonunda üretim planlaması ve denetimini optimize etmek için generatif yapay zeka pilot projeleri başlattı. Volkswagen, Siemens'le birlikte dijital ikiz fabrikaları test etti; üretim hatlarının sanal modelleri üzerinden performans simülasyonu ve iyileştirme çalışmaları yürüttü.
Bu projeler yenilikçi bulunsa da hukuki ve güvenlik kaynaklı çekinceler nedeniyle uzun süre sadece sınırlı denemelerle kaldı.
DW'ye konuşan yapay zeka uzmanı ve yazar Thomas Ramge, "Birçok şirkette hâlâ net bir strateji ve dönüşümü yönetebilecek yeterlilik yok. Bu yüzden pilot uygulamalar ana operasyonlara aktarılamıyor" diyor.
Almanya Ekonomi Bakanlığı, yapay zekanın 2026'dan itibaren ülkenin reel büyümesine yıllık en az bir puan ekleyebileceğini öngörüyor.
Yetersiz uzman, yetersiz çip
Alman şirketleri, küresel ölçekteki uzman ve çip yarışında gerilerde kaldı. Bunun en önemli nedenlerinden biri, yüksek başlangıç maliyetleri ve geleneksel "riskten kaçınma kültürü" nedeniyle Almanya'nın ihtiyatlı davranması. Buna bir de Avrupa Birliği'nin yapay zeka düzenlemelerine dair belirsizlikler ekleniyor.
Eleştirmenler, düzenlemenin aşırı karmaşık olduğunu, bazı tanımların net olmadığını ve riskli uygulamalar için belirlenen uyum kurallarının çok sıkı olduğunu savunuyor. Avrupa Komisyonu, yönetmeliğin tam uygulanmasının 2027 Ağustosuna ertelenmesini önerdi.
Tüm bu engellere rağmen Almanya'da yapay zeka kullanımının hızla arttığı görülüyor. Münih merkezli Ekonomi Araştırmaları Enstitüsü'nün (ifo) Mayıs ayında yayımladığı araştırmaya göre, şirketlerin yüzde 41'i süreçlerinde yapay zeka kullanıyor; bu oran bir yıl öncesine göre 27 puanlık bir artışa denk geliyor. Her beş şirketten biri kısa süre içinde yapay zekayı devreye almayı planlıyor. Büyük sanayi şirketlerinde bu oran daha da yüksek; yarıdan fazlası teknolojiyi aktif şekilde kullanıyor.
Ancak aynı araştırma, devam eden çekinceleri de ortaya koyuyor. Küçük işletmeler ile perakende, konaklama ve inşaat gibi sektörlerde yapay zeka hâlâ geri planda; hatta bazı yerlerde gündemde bile değil.
Brüksel merkezli Bruegel düşünce kuruluşundan Alexandre Mendonca, küresel yapay zeka patlamasının tetiklediği uzman açığına dikkat çekiyor:
"Alman şirketleri bu teknolojide uzman bulmakta büyük zorluk yaşıyor. Yapay zekayı sisteme entegre etmek yeterli değil; onu kullanabilme kapasitesi belirleyici."
Almanya'nın yükselen yapay zeka başarıları
Almanya sanayide geniş ölçekli yapay zeka kullanımında temkinli olabilir ama ülkenin devlerinden biri, bu teknolojinin arkasındaki küresel altyapının şekillenmesinde kritik rol oynuyor. Siemens, Avrupa'nın "dört büyük veri merkezi şirketi" arasında Legrand (Fransa), Schneider Electric ve ABB (İsviçre) ile birlikte yer alıyor.
Bu dört şirket, dev yapay zeka tesislerinin kesintisiz çalışmasını sağlayan otomasyon, enerji altyapısı ve soğutma teknolojilerini üretiyor. Avrupa'da Silikon Vadisi ölçeğinde yalnızca bu firmalar rekabet edebiliyor.
Alman otomotiv sanayisi de yapay zekaya kapsamlı şekilde yatırım yapıyor. Ifo araştırmasına göre otomobil üreticileri ve tedarikçilerin yüzde 70'inden fazlası üretimde bu teknolojiyi kullanıyor. Ancak Ramge, uygulamaların gerekli olmakla birlikte otomotiv sektörünün tüm sorunlarını çözmeye yetmeyebileceğini belirtiyor.
