Savaşlar büyüyor silah tüccarları kazanıyor

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) verilerine göre, 2024 yılında dünyanın en büyük 100 silah ve askeri hizmet şirketinin toplam geliri, yüzde 5,9 artışla 679 milyar dolara ulaştı. Artış, Ukrayna ve Gazze’deki savaşlar, küresel ve bölgesel jeopolitik gerilimler ve artan savaş harcamalarıyla tetiklendi.

Dünyadaki savaşlar ve gerilimler, silah şirketlerinin kârlarını artırmasına yaradı. Türkiye’de de Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE), ilk kez dünyanın en büyük 100 silah üreticisi arasına girdi. 2024’te beş Türk şirketinin toplam geliri 10,1 milyar dolara ulaştı.

SIPRI araştırmacıları, “Geçen yıl küresel silah gelirleri, yüksek talep sayesinde tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Üretim kapasitesi artırılsa da şirketler maliyetler ve teslimat takvimleri açısından çeşitli zorluklarla karşı karşıya” değerlendirmesinde bulundu.

ABD’li silah şirketlerinin geliri arttı

ABD merkezli 39 şirketten 30’u gelirlerini artırırken; toplam ABD silah gelirleri, yüzde 3,8 artışla 334 milyar dolara ulaştı. Lockheed Martin, Northrop Grumman ve General Dynamics gibi büyük üreticiler öne çıktı.

Avrupa silahlanıyor

Avrupa merkezli 26 şirketten 23’ü gelirlerini artırarak toplam 151 milyar dolara ulaştı. Ukrayna savaşı ve Rusya tehdidi talebi artıran başlıca etkenler oldu. Çek şirketi Czechoslovak Group gelirlerini yüzde 193 artırarak 3,6 milyar dolara çıkardı. Ancak kritik mineral bağımlılığı ve tedarik zinciri yeniden yapılandırma maliyetlerinin, Avrupa şirketleri için risk oluşturduğu belirtildi.

Rusya, yaptırımlara rağmen silah üretimini artırdı

Rusya’nın en büyük 100 silah üreticisi listesinde yer alan Rostec ve United Shipbuilding Corporation şirketleri, uluslararası yaptırımlara rağmen gelirlerini yüzde 23 artırarak 31,2 milyar dolara ulaştırdı. Ancak Rusya’da iş gücü eksikliğinin üretimi yavaşlatma riski yarattığı tespit edildi.

Çin’in gelirleri düştü

Asya ve Okyanusya bölgesindeki toplam silah geliri yüzde 1,2 düşerek 130 milyar dolara geriledi. Çinli 8 şirketin gelirlerinde yüzde 10’luk düşüş etkili oldu. Çin’deki yolsuzluk iddiaları bazı sözleşmelerin ertelenmesine veya iptaline yol açtı. Buna karşın Japon ve Güney Koreli üreticiler güçlü talep sayesinde gelirlerini artırdı. Japon şirketler, yüzde 40, Güney Koreli şirketler de yüzde 31 gelir artışı sağladı.

Ortadoğu’da rekor sayıda şirket gelirini artırdı

Bu yıl ilk kez, SIPRI verilerinin ilk 100’üne dokuz Ortadoğu şirketi girdi ve toplam gelirleri 31 milyar dolar oldu.

İsrail merkezli üç şirketin gelirleri yüzde 16 artışla 16,2 milyar dolara ulaştı. Bu durum, “İsrail’in Gazze’deki saldırılarına yönelik artan tepkilerin, İsrail’in silah ihracatını etkilemediği” yönünde yorumlara neden oldu. SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretimi Programı araştırmacısı Zubaida Karim, “Pek çok ülke, 2024’te İsrail şirketlerine yeni siparişler vermeye devam etti” dedi.

Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ait devlet şirketi EDGE Group 2024’te 4,7 milyar dolar silah geliri açıkladı.

Türkiye’nin de silah üretimi gelirleri arttı

Türkiye’den MKE, Top 100’e ilk kez girerken, 2024’te beş Türk şirketinin (Aselsan, Baykar, Roketsan, Tusaş, MKE) toplam geliri 10,1 milyar dolara yükseldi.

Hindistan’daki üç şirketin gelirleri yüzde 8,2 artışla 7,5 milyar dolara ulaştı. Almanya’daki dört şirketin gelirleri yüzde 36 artarak 14,9 milyar dolara yükseldi.

ABD merkezli SpaceX, Top 100’e ilk kez girerek 1,8 milyar dolar gelir elde etti. Endonezya’dan DEFEND ID ilk kez Top 100’e girerek gelirlerini yüzde 39 artırdı.