Sudan direnişinin sembolü nasıl katledildi?

The Guardian Muhabiri Kaamil Ahmed, Sudan’da Hızlı Devlet Kuvvetleri’nin aylar süren katliamlarını dünyaya duyarak kamuoyunun dikkatini iEl-Faşir’e çeken  Zamzam mülteci kampının resmi sözcüsü Muhammed Hamis Duda’nın HDK tarafından katledilişini yazdı:

Son birkaç aydır El Fasher'in çevresindeki milisler, kuşatma altındaki Sudan şehrinden kaçmayı başaran az sayıdaki kişiye Muhammed Hamis Duda'nın hâlâ içeride olup olmadığını sordu. Onu öldürmekle tehdit ettikleri videolar paylaştılar ve umdukları gibi bu videolar aktiviste ulaştı.

Kuşatma ve bombardıman altında yaşamanın getirdiği açlık ve korku onu çaresizce ayrılmaya zorlasa da, Douda El Fasher'de kalmaya devam etti ve oradaki insanlara neler olduğunu dış dünyaya duyurmak için sürekli çalıştı. 26 Ekim Pazar günü, Sudan'ın paramiliter Hızlı Destek Güçleri şehri ele geçirdi ve artık çok geçti. Arkadaşları ve ailesi, Guardian'a Douda'nın öldürüldüğünü doğruladı.

Sudan'ın Darfur bölgesindeki Zamzam mülteci kampının resmi sözcüsü olan Douda, kendini dünyanın en büyük insani felaketinin merkezinde buldu. Nisan ayında RSF'nin yüzlerce sivilin öldürüldüğü katliamında yaralanan Douda, yakınlardaki El Fasher'e nispeten güvenli bir şekilde götürülmek zorunda kaldı.

O tarihten bu yana Douda, Guardian gazetesiyle düzenli olarak iletişim halindeydi ve aylardır RSF'nin eline geçmeye mahkûm gibi görünen bir yerde günlük hayatta kalma mücadelesini anlatıyordu .

Pazar günü gerçekleşen saldırıya hazırlık aşamasında RSF, El Fasher sakinlerini gıda, su ve ilaç tedarikini kısıtlayarak ve içeri girip çıkanları kontrol etmek için toprak bariyerler inşa ederek sıkıştırmıştı.

Douda'nın The Guardian'a aktardığı ifadelerden bazıları şöyle:

Her sabah bir önceki günün yorgunluğuyla uyanıyorum. İlk mücadelemiz amansız açlık, ikincisi ise aralıksız topçu ateşi.

Sigaranın parıltısı bile başımızın üzerinden uçan droneları uyarabiliyor, bu yüzden yemeklerimizi bitirdiğimizde tek yapacağımız şey sessizce oturup vızıldayan drone ve patlama seslerini dinlemek.

Bu bizim günlük hayatımız, bu kabusun bir gün biteceği umuduyla yaşıyoruz.

El Fasher'in düşüşünden önceki aylarda Douda, sanki dronlar tarafından takip ediliyormuş gibi hissettiğini söyledi. Birçok geceyi, toprağa gömülmüş metal bir konteynerden yapılmış, kaba bir sığınakta geçirdi. Geceleri, etrafında duyabildiği dronlardan ve patlamalardan korkarak, sessizlik ve karanlık içinde geçirdi.

Her gün yiyecek arayışıyla başlardı. Amaç her zaman biraz darı veya sorgum unu bulmaktı, ancak yiyecek azaldıkça kaçınılmaz olarak ombaz'a -yağ üretimi için yer fıstığı ezme işleminden arta kalan bir kalıntıya- güvenmek zorunda kaldı. Genellikle hayvanlara yedirilirdi, ancak El Fasher'da insanlar onu öğütüp kaynatarak aseeda'ya -genellikle sorgum veya buğday gibi tahıllardan yapılan Sudan'ın temel gıdası- dönüştürürlerdi. Douda, sonunda ombaz bile tükendiği için insanların sığır derisi yemeye başladığını söyledi.

Hayatta kalma mücadelesini etrafındakilere destek olmaya çalışmakla dengeledi. Arkadaşlarıyla birlikte yiyecek veya su dağıtımına yardım etti, hak ihlallerini belgeledi ve aynı zamanda ölüler için cenaze törenleri düzenledi. El Fasher'in çevresinde savaşan Kolombiyalı paralı askerler hakkında bilgi paylaştığında, RSF'nin öfkesini çeken şeyin bu olduğuna inanıyordu .

Pazartesi 11 Ağustos

Şehrin kuzey kesiminde, mülteciler için kurulan Ebu Şuk kampının yakınlarında patlama sesleriyle uyandım. Sonra güneydoğudan bir kükreme duydum. Başımı kaldırıp baktığımda iki drone gördüm.

Yakındaki evlere koştum ve sığınmalarını söyledim. Altı saatten fazla bir süre boyunca sessizce, topçu ateşi ve makineli tüfek seslerini dinleyerek geçirdik, sonunda RSF'nin sınır dışı edildiği müjdesini aldık. 60 şehit ve 100 yaralı var.

Arkadaşım Ahmed ile yaralıları ziyarete gittik; sayısız kadın ve çocuk serseri kurşunlarla vurulmuştu. Ekiplere destek olduk ve ölenlerin cenaze törenlerini organize ettik.

Eve dönerken arkadaşıma şehri terk etmemizi önerdim. Sessiz kaldı, sonra telefonundan El Fasher ile Tawila bölgesi arasında RSF tarafından El Fasher'den ayrılmaya çalışan genç erkeklerin işkence gördüğü videoları gösterdi.

"O zaman sonuna kadar burada kalmamız daha iyi olur" dedim.

Douda'nın telefonu çoğu zaman uzun süre sessiz kalıyordu, ancak her seferinde şehirden son haberlerle geri dönüyordu. Eylül ayında, RSF'nin Abu Shouk ve Daraja Oula bölgelerine düzenlediği ağır saldırıda, camide namaz kılan onlarca kişinin öldürülmesi de dahil olmak üzere, El Fasher'in düşeceği düşünülüyordu .

Douda, internete tekrar bağlandığında insanların artık hareket edemediğini ve günlerini geçici sığınaklarda geçirmeye çalıştıklarını ancak dayanılmaz sıcak nedeniyle orada kalmanın zor olduğunu söyledi.

Çarşamba 24 Eylül

Artık yiyecek almak için bile evden çıkamıyorum. Mahalle mutfaklarını işletenler, insanları doyurmak için bile dışarı çıkamıyorlar. Ne zaman biri hareket etse, dronlar saldırıyor.

Tüm zamanımı şehirden nasıl kaçabileceğimi düşünerek geçiriyorum ama ne kadar uğraşsam da nasıl kaçacağımı bulamıyorum. RSF'nin, onlara karşı konuştuğum için beni bulmaya çalıştığını duyuyorum. Şehirden ayrılan insanları bulduklarında onlara fotoğrafımı gösterip hâlâ burada olup olmadığımı soruyorlar.

RSF her geçen gün daha da yaklaşıyor ve El Fasher'daki herkesi öldürmeye hazır. Dünyanın hızlı hareket etmesi gerekiyor.

Douda'nın Facebook ve doğrudan medyaya yaptığı düzenli güncellemelere rağmen hiçbir şey değişmedi.

Geçtiğimiz pazar günü gerçekleşen saldırıdan bir gün sonra, El Cezire'den Muammer İbrahim'in tutuklanması ve El Fasher'in toplum mutfakları aracılığıyla insanlara yemek sağlayan eski milletvekili Siham Hasan'ın öldürülmesi haberleri gelmeye başladı.

Avaaz isimli kampanya grubu, RSF'nin aktivistleri avladığı ve medya veya insan hakları gruplarıyla herhangi bir iletişim belirtisi olup olmadığını görmek için telefonları aradığı yönündeki endişelerini hemen dile getirdi.

Pazar günü RSF milisleri tarafından ele geçirilen El Fasher kasabasından kaçan insanlar Tawila'ya varıyor.

'Sivilleri yataklarında öldürdüler': El Fasher'in düşüşünden sonra kaos ve vahşet hüküm sürüyor

Kitlesel Vahşeti Önleme ve Sonlandırma adlı kuruluştan Shayna Lewis, "Bu, yalnızca [2019] devrimine öncülük etmekle kalmayıp barış, adalet ve özgürlük değerlerini yaşayan Sudanlı aktivistlerin ve gençlerin koca bir neslinin kaybıdır," diyor. "Bu nesil, RSF'nin sivil toplum üyelerine ait listelerle ilgili raporlarla stratejik olarak yok ediliyor."

Lewis, Douda'yı Zamzam ve El Faşer'deki vahşeti gözler önüne sermek için hayatını feda eden bir kahraman olarak tanımlıyor.

"Muhammed'in ölümünün sivil toplumun daha geniş kesimi ve Sudan'ın ülke olarak ne kadar büyük bir kayıp olduğunu, savaşın gerçek kahramanlarından birini kaybettiğini yeterince anlatamam."