Yolcu Tv Haber

Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Abbas Arakçi, Fransız Le Monde dergisine verdiÄŸi röportajda, ABD ile muhtemel müzakereler, Ä°ran’ın füze programı, uranyum zenginleÅŸtirme süreci ve Avrupa’nın rolüne iliÅŸkin deÄŸerlendirmelerde bulundu. Ä°ran’ın füze programının tamamen savunma ve caydırıcılığa dayalı olduÄŸunu vurgulayan Arakçi, bu konuda herhangi bir müzakereyi kesin bir dille reddettiklerini belirtti. Arakçi, “Ä°ran, nükleer mesele konusunda Washington ile diyaloÄŸa açık olmayı sürdürüyor. Ancak bu diyaloÄŸun baÅŸlaması için ABD’nin her türlü saldırıya karşı güvence vermesi, karşılıklı saygıya baÄŸlı kalması ve geçmiÅŸteki hatalarını kabul etmesi gerekiyor” dedi.

“GeçmiÅŸ hatalar kabul edilmeli, tutum deÄŸiÅŸmeli”

Arakçi, “Ä°ran, her zaman karşılıklı saygıya dayalı müzakerelere açık olduÄŸunu açıkça ortaya koymuÅŸtur. Ancak düşmanımız olan ABD, 2018’de nükleer anlaÅŸmadan tek taraflı olarak çekilerek çok taraflı ve uluslararası bir anlaÅŸmayı ihlal etti. ABD ve Ä°srail’in saldırıları, yalnızca Ä°ran halkının deÄŸil, tüm bölge halklarının güvenliÄŸini ve saÄŸlığını yıllar boyunca etkileyecek çevresel ve insani bir felakete yol açabilirdi” diye konuÅŸtu.

Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Arakçi, diplomatik süreci kesintiye uÄŸratan tarafın ABD olduÄŸunu belirterek, “Diplomasi iki yönlü bir yoldur. Bu nedenle, geçmiÅŸte yapılan hataların sorumluluÄŸu kabul edilmeli ve davranışlarda açık bir deÄŸiÅŸim görülmelidir. Müzakereler sürerken, ABD’nin gelecekte bir askeri saldırıya baÅŸvurmayacağından emin olmalıyız” ifadelerini kullandı.

“Görüşmelerin ÅŸekli, belirtilen ÅŸartlara baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir”

ABD ile bir sonraki müzakere tarihine iliÅŸkin konuÅŸan Arakçi, “Åžu anda bazı dost ve arabulucu ülkeler aracılığıyla diplomatik temaslar devam ediyor. Görüşmelerin ÅŸekli, belirtilen ÅŸartlara baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. Diyalog, her zaman Ä°ran’ın dış politikasının temelini oluÅŸturmuÅŸtur ve tarih boyunca Ä°ran’ın bu ilkeyi ihlal ettiÄŸine dair tek bir örnek dahi bulunamaz” dedi.
Ä°srail’in hedeflerine ulaÅŸamadığını belirten Arakçi, “Kimsenin savaÅŸ tehdidiyle halkımızın iradesini elinden almasına izin vermeyiz” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“Nükleer AnlaÅŸma kapsamında, belirli bir seviyede zenginleÅŸtirmeyi kabul ettik”

Ä°ran’ın uranyum zenginleÅŸtirme programını sınırlamaya hazır olduÄŸu yönündeki iddialara deÄŸinen Arakçi, “Uranyum zenginleÅŸtirme faaliyetlerimizi, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AnlaÅŸması (NPT) kapsamında sahip olduÄŸumuz haklar doÄŸrultusunda yürütüyoruz ve defalarca nükleer programımızın askeri bir amacı olmadığını vurguladık. Saldırıya uÄŸramış olmamıza raÄŸmen, nükleer silah üretimini fetvayla yasaklayan politikamızdan sapmadık. Kitle imha silahlarının üretimi, depolanması ve kullanımı, insanlık dışı ve Ä°slam’a aykırı kabul edilmektedir” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

ZenginleÅŸtirme seviyesinin Ä°ran’ın ihtiyaçlarına göre belirlendiÄŸini belirten Arakçi, “Nükleer AnlaÅŸma kapsamında, belirli bir seviyede zenginleÅŸtirmeyi kabul ettik. Ancak daha sonra, Tahran’daki araÅŸtırma reaktöründe ilaç ve radyofarmasötik üretimi için yakıt saÄŸlamayı taahhüt eden Arjantin’in yükümlülüklerini yerine getirmemesi üzerine, yalnızca bu amaçla yüzde 20 oranında zenginleÅŸtirme gerçekleÅŸtirdik. Ardından yüzde 60 seviyesine ulaÅŸtık ve bu da açıkça tehdit ve baskının çözüm yolu olmadığını gösterdi. ZenginleÅŸtirme hem Ä°ran’ın hakkı hem de ihtiyacıdır. Ancak bu tür teknik detaylar, karşılıklı, dengeli ve güvence altına alınmış bir anlaÅŸma çerçevesinde müzakere edilebilir” ifadelerini kullandı.

“Konsorsiyum fikrine açığız, ancak halkımızın hakları korunmalı”

Ä°ran ile bölge ülkeleri arasında sivil bir nükleer program için konsorsiyum kurulması fikrine iliÅŸkin deÄŸerlendirmede bulunan Arakçi, “Ä°ran, her zaman uluslararası ve bölgesel iÅŸ birliÄŸi ile ÅŸeffaflığa açık olmuÅŸtur, ancak bu alanda baÅŸarılar sınırlı kalmıştır. ÖrneÄŸin 1970’lerde Fransa ile kurulan Framatome iÅŸ birliÄŸinde, Fransa Ä°ran’ın hisselerini ve temettülerini bloke etti” diye konuÅŸtu.

Arakçi, benzer bir durumun Almanya ile de yaÅŸandığını belirterek, “Yine de bölgesel iÅŸ birliÄŸi müzakereye açıktır. Tek ÅŸartımız, Ä°ran halkının hak ve çıkarlarının göz ardı edilmemesidir. Ä°ran, özellikle komÅŸuları olmak üzere sorumlu ülkelerle barışçıl nükleer teknoloji konusunda iÅŸ birliÄŸine hazırdır” dedi.

“Avrupa, Ä°ran’dan savunma hakkından vazgeçmesini bekleyemez”

Avrupa ülkelerinin Ä°ran’ın füze programını sınırlandırma çaÄŸrılarını deÄŸerlendiren Arakçi, “Fransa, bazı ülkelerin uzun menzilli füze geliÅŸtirmesini ya da bu silahları satmasını kaldırabiliyorsa, Ä°ran’ın sınırlı menzilli balistik savunma programını neden sorguluyor? Füze programımız tamamen savunma ve caydırıcılık amaçlı. Ä°ran, Ä°srail ve ABD tarafından sürekli tehdit edilirken ve hatta doÄŸrudan ABD saldırısına uÄŸramışken, savunma kapasitesinden vazgeçmesi beklenemez. Ä°ran da savunma hakkını savunan Avrupa ülkeleri gibi, bu meÅŸru hakkını korumaktadır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“Avrupa, yapıcı rol oynamak istiyorsa bağımsız ve tarafsız davranmalı”

Fransa’nın Avrupa’nın müzakerelerde rol üstlenmesi gerektiÄŸine dair açıklamaları ile Avrupa’nın tetik mekanizmasını devreye sokma yönündeki tehditlerine deÄŸinen Arakçi, “Tetik mekanizması ve yaptırım tehditleri diplomasiye katkı saÄŸlamaz. Avrupa gerçekten yapıcı bir rol üstlenmek istiyorsa, bağımsızlığını ve tarafsızlığını göstermeli, Ä°srail’in saldırganlığını ve ABD’nin Ä°ran tesislerine yönelik saldırılarını açıkça kınamalıdır. Ne yazık ki Fransa bunu yapmadı. Bu ÅŸartlarda Ä°ran’dan uluslararası kurallara uymasını beklemek adil deÄŸildir” ifadelerini kullandı.
Arakçi, “Avrupa, nükleer anlaÅŸmanın korunması ve gerilimin azaltılmasında yapıcı bir rol oynayabilir. Ä°ran, üç Avrupa ülkesinin nükleer anlaÅŸmayı yeniden canlandırma çabalarını desteklemektedir. Ancak bu destek, Avrupa’nın tetik mekanizması gibi provoke edici adımlardan uzak durmasına baÄŸlıdır. Aksi halde bu, Fransa ve Avrupa’nın süreçteki rolünün sona erdiÄŸi anlamına gelir” diye konuÅŸtu.

“NPT’den ayrılma niyetimiz yok”

Ä°ran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AnlaÅŸması’ndan (NPT) ayrılacağı yönündeki iddialara da yanıt veren Arakçi, “Henüz böyle bir niyetimiz yok. En ağır yaptırımlar, bilim insanlarımızın suikasta uÄŸraması ve sabotaj operasyonlarına raÄŸmen, NPT’ye olan baÄŸlılığımızı sürdürdük. Ancak bu anlaÅŸmaya saygı, tek taraflı olmamalıdır” dedi.

Aynur Sena Çabuk