ABD BaÅŸkanı Donald Trump, Time dergisine röportaj verdi. ABD BaÅŸkanı, 22 Nisan’da gerçekleÅŸtirilen ve bugün yayınlanan röportajda baÅŸkanlığının ilk 100 gününü “oldukça baÅŸarılı” olarak deÄŸerlendirdi.
“Masayı yeniden kuruyoruz”
ABD’nin halihazırda bir geçiÅŸ dönemi içerisinde bulunduÄŸunu ifade eden Trump, “Biliyorsunuz, masayı yeniden kuruyoruz. Ticarette, yılda 2 trilyon dolar kaybediyorduk. Bu yapılamaz. Yani, bir noktada birinin çıkıp buna dur demesi gerekiyordu. Çünkü bu sürdürülebilir deÄŸil. Ticarette korkunç rakamlar söz konusuydu ve bunu deÄŸiÅŸtirdik. DiÄŸer ülkeleri sırtımızda taşıyorduk” dedi.
Piyasanın oldukça dalgalandığını kaydeden Trump, “Bugün bin veya bin 200 puan yükseldi. Yukarı ve aÅŸağı hamleler yapıyor, fakat dengelenecek. Büyük miktarda para topluyoruz. BildiÄŸiniz gibi, otomobiller için yüzde 25, çelik ve alüminyum için de yüzde 25 vergi uyguluyoruz” diye konuÅŸtu.
“Ülkemiz kısa sürede çok zengin olacak”
ABD’nin kısa süre içinde çok zengin olacağını vurgulayan Trump, “Bunu 3 aydır yapıyorum ve elde ettiÄŸimiz rakamlara ve iÅŸlere, daha da önemlisi ÅŸirketlere bir bakın. Çip ÅŸirketleri, otomobil ÅŸirketleri, Apple. Apple, fabrikalar kurmak için 500 milyar dolar yatırım yapıyor. Daha önce hiç bu ülkede yatırım yapmamışlardı” ifadelerini kullandı.
“Gümrük vergileri nedeniyle birçok ÅŸirket üretimini ABD’ye kaydırmaya baÅŸladı”
Gümrük vergisi politikasını savunan Trump, “Çin’in bize yaptığına bir bakın. Bize yüzde 100 uyguluyorlar. Hindistan’a bakarsanız, Hindistan yüzde 100 ila 150 uyguluyor. Brezilya’ya bakın, diÄŸer birçok ülkeye bakın. Bunu uygulayarak hayatta kalıyor, zengin oluyorlar. Sıfır gümrük vergisi kolay olurdu. Sıfır çok kolay olurdu ama o halde hiçbir ÅŸirket yatırım yapmak için gelmezdi. Åžimdi geliyorlar çünkü gümrük vergisi ödemek istemiyorlar. Unutmayın, üretimi burada yapmaları halinde gümrük vergisi yok” dedi.
Gümrük vergileri nedeniyle birçok ÅŸirketin üretimini ABD’ye kaydırmaya baÅŸladığını vurgulayan Trump, “Kuzey Carolina’da tekrar mobilya üretimine baÅŸlıyorlar. Hatta baÅŸladılar bile. Meksika’da kurulum aÅŸamasında olan birçok araç fabrikası bu süreci durdurdu. Tamamı buraya geliyor” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
“200 anlaÅŸma yaptım”
ABD BaÅŸkanının ticaret ve üretimden sorumlu kıdemli danışmanı Peter Navarro’nun 90 günlük ara dönemde 90 anlaÅŸma yapılabileceÄŸini duyurduÄŸunu, ancak ÅŸimdiye kadar hiçbir anlaÅŸma yapılmadığını söyleyen gazeteciye cevap veren Trump, “Hayır, birçok anlaÅŸma söz konusu. Tüm ÅŸirketlerle ve dost ülkelerle görüşüyorum. Çin ile de görüşüyoruz. Herkesle durum iyi” ifadelerini kullandı.
Åžu ana kadar hiçbir anlaÅŸmanın duyurulmadığı ve bunların ne zaman duyurulacağı yönündeki soruya Trump, “200 anlaÅŸma yaptım” diye cevap verdi.
“Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için gümrük vergisi seviyeleri belirleyeceÄŸim”
Ülkelere gümrük vergisi uyguladığını dile getiren Trump, “Bazıları geçmiÅŸte bize çok kötü muamele etmiÅŸ. Bazılarının durumu idare eder. Fakat hiçbir ülkenin bize muamelesi harika deÄŸil. Hiçbiri. Herkes bizi kullanmış. Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için adil gümrük vergisi seviyeleri belirleyeceÄŸim. Bu ülkelerden bazıları bizden yüz milyarlarca dolar kazandı” dedi.
“Askeri harcamaları, ayrı bir kalem olarak tutacağım”
ABD’nin dış ticarette neredeyse dünya üzerindeki her ülke tarafından zarara uÄŸratıldığını savunan Trump, “Bu yüzden fiyatı ben belirleyeceÄŸim ve bunu istatistiklere ve diÄŸer faktörlere göre adil bir ÅŸekilde belirleyeceÄŸim. ÖrneÄŸin KDV sistemleri var mı? Bize gümrük vergisi uyguluyorlar mı? Bize ne kadar gümrük vergisi uyguluyorlar. GeçmiÅŸ yıllarda bize ne kadar gümrük vergisi uyguladılar. Birçok farklı faktör söz konusu. Söz konusu ülke bize nasıl davranıyor? Sonra bir gümrük vergisi belirleyeceÄŸim. Askerlerini bizim finanse ediyor olmamız da önemli. Mesela, Güney Kore’yi ele alın. Ordu için milyarlarca dolar ödüyoruz. Japonya ve diÄŸerleri için milyarlar ödüyoruz. Ama bunu, yani askeri harcamaları, ayrı bir kalem olarak tutacağım” diye konuÅŸtu.
Trump, sağlanan anlaşmaları 3 veya 4 hafta içerisinde açıklayacaklarını duyurdu.
“7 trilyon dolarlık yatırım geliyor”
ABD’yi dev bir maÄŸaza ve dünya tarihindeki en büyük pazar olarak tanımlayan Trump, “İnsanlar geliyor ve daha önce hiç görmediÄŸiniz seviyelerde yatırım yapıyorlar. ABD’ye 7 trilyon dolarlık yeni tesisler, fabrikalar ve diÄŸer yatırımlar geliyor. GeçmiÅŸ baÅŸkanlara bakarsanız, kimsenin bunun yanına dahi yaklaÅŸamadığını görürsünüz. Üstelik bunlar sadece 3 ay içinde oldu” ifadelerini kullandı.
Trump, Çin Devlet Başkanı Xi’nin kendisini aradığını söyledi
Röportajda Trump ayrıca, Çin Devlet BaÅŸkanı Xi Jinping’in kendisini aradığını duyurdu. Trump, “Kendisi aradı. Ayrıca bunun kendisi adına bir zayıflık göstergesi olarak deÄŸerlendirilmemesi gerektiÄŸini düşünüyorum” dedi.
Xi ile yapılan görüşme sonrasında Çin ile daha verimli bir yönde ilerlendiÄŸi hissinin söz konusu olup olmadığı yönündeki soruya Trump, “Onların kendilerini rahat hissedecekleri bir rakam var. Fakat onların bizim sırtımızdan bir trilyon dolar kazanmasına izin veremezsiniz. 750 milyar dolar kazanmalarına izin veremezsiniz. Bakın, sürdürülemez olan ÅŸey esas olarak bu” diye konuÅŸtu.
“Ukrayna’daki savaşı birinci günde bitirme” vaadi soruldu
Seçim kampanyası sırasında baÅŸkan seçilmesi halinde görevinin birinci gününde Ukrayna’daki savaşı bitireceÄŸi yönündeki seçim vaadi hatırlatılan Trump, “Bunu mecazi anlamda, biraz da abartarak söylemiÅŸtim” dedi.
“Rusya ile anlaÅŸmaya çok yakınız”
Bunu yapmanın niçin uzun zaman aldığı ve savaşın ne zaman sona ereceÄŸi yönündeki soruya Trump, “Bana sorarsanız uzun deÄŸil. Bakın, ben göreve 3 ay önce geldim. Bu savaÅŸ, 3 yıldır devam ediyor. Bu, baÅŸkanlık koltuÄŸunda ben olsaydım hiç baÅŸlamamış olan bir savaÅŸ. Bu, Biden’ın savaşı. Benim savaşım deÄŸil. Bu savaşın benimle hiçbir alakası yok” ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin ile barışın mümkün olup olmadığı yönündeki bir soruya Trump, “Bana sorarsanız, Putin’e kalsa kendisi çok daha farklı bir yol izlerdi. Bence, Ukrayna’nın tamamını almayı tercih ederdi” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Putin’le müzakere edebilecek tek kiÅŸinin kendisi olduÄŸuna inandığını söyleyen Trump, “Bence çok ilerledik. Çok iyi görüşmeler yaptık ve bir anlaÅŸmaya çok yaklaÅŸtık. BaÅŸka kimsenin böyle bir anlaÅŸma yapabileceÄŸine inanmıyorum” dedi.
“Ukrayna NATO’ya asla katılamayacak”
Ukrayna’nın NATO’ya katılma umuduna iliÅŸkin bir soruya Trump, “Bence asla NATO’ya katılamayacaklar. Bu en başından beri böyleydi. Bence savaşın baÅŸlamasına sebep olan ÅŸey de Ukrayna’nın NATO’ya katılmayı gündeme getirmesi oldu. Bu konu açılmasaydı, savaşın hiç baÅŸlamama ihtimali çok daha yüksek olurdu” ÅŸeklinde cevap verdi.
“Ruslar, Kırım’ı zaten aldı”
Kırım’ın Rusya’ya verilmesi konusunda bir soru alan Trump, “Ruslar, Kırım’ı zaten aldı. Kırım, Barack Obama tarafından Ruslara verildi. Veren ben deÄŸilim” dedi.
Rusların uzun yıllardır Kırım’da olduÄŸunu ve Kırım’daki halkın büyük bir çoÄŸunluÄŸunun Rusça konuÅŸtuÄŸunu söyleyen Trump, “Kırım, Rusya’nın kontrolünde kalacak. Ve Zelenskiy de bunu anlıyor. Herkes, Kırım’ın uzun zamandır Ruslarda olduÄŸunu anlıyor. Bu, Trump sahneye çıkmadan çok önce de öyleydi” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Grönland ve Kanada konusunda şaka yapmadığını söyledi
“Grönland’ı satın almaktan, Panama Kanalı’nın kontrolünü ele geçirmekten ve Kanada’yı ABD’nin 51. eyaleti yapmaktan söz ettiniz. Belki de ÅŸaka yapıyorsunuz diye düşünüyorum” ÅŸeklindeki soruya Trump, “Aslında hayır, ÅŸaka yapmıyorum” diye cevap verdi.
Grönland’ın ABD için hem ulusal güvenlik hem de uluslararası güvenlik açısından çok önemli olduÄŸunu vurgulayan Trump, “Kanada konusunda, ‘Belki o konuda ÅŸaka yapıyordur’ dediniz ama gerçekten ÅŸaka yapmıyorum. Kanada, ilginç bir vaka. Kanada’yı desteklemek için yılda 200 ila 250 milyar dolar kaybediyoruz. Ben de BaÅŸbakan Trudeau’ya, ki ben kendisine Vali Trudeau diyorum, ÅŸunu sordum, ‘Biz sizi desteklerken niçin bu kadar para kaybediyoruz? Bunun doÄŸru olduÄŸunu mu düşünüyorsunuz? Bir ülkenin ayakta kalmasını baÅŸka bir ülkenin mümkün kılmasının uygun olduÄŸunu mu düşünüyorsunuz?’ Tabii, bana bir cevap veremedi” dedi.
Kanada’ya bakmanın ABD’ye yılda 200 milyar doların üzerinde bir maliyeti olduÄŸunu söyleyen Trump, “Ordularını biz destekliyoruz. Hayatlarının her yönünü biz destekliyoruz. Bu iÅŸin gerçekten yürümesinin tek yolu, Kanada’nın bir eyalet olmasıdır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
ABD’nin topraklarını geniÅŸleten baÅŸkan olarak hatırlanmak isteyip istemediÄŸi sorusuna ise Trump, “Buna itirazım olmaz” ÅŸeklinde cevap verdi.
Gazze’de ölen çocuklardan eski Başkan Biden’ı sorumlu tuttu
Gazze’de ateÅŸkesin bozulduÄŸu 18 Mart tarihinden bu yana 300’den fazla çocuÄŸun hayatını kaybettiÄŸi ve bu ölümlerden kimin sorumlu olduÄŸu yönündeki soruya Trump, “Bence en büyük sorumlu Biden’dır. Çünkü biliyorsunuz, İran, iflas etmiÅŸ haldeydi ve onun sayesinde tekrar zengin oldu” ifadelerini kullandı.
Eski ABD BaÅŸkanı Joe Biden’ın göreve geldiÄŸinde tüm yaptırımları kaldırdığını belirten Trump, “Çin ve diÄŸer herkesin İran’dan petrol almasına izin verdi ve İran, dört sene içinde 300 milyar dolar nakit elde etti. Terörü yeniden finanse etmeye baÅŸladılar” dedi.
İran liderleriyle görüşmeye açık olduğunu söyledi
ABD’nin İran ile doÄŸrudan görüşmeler gerçekleÅŸtirdiÄŸini ve kendisinin de İran CumhurbaÅŸkanı veya Dini Lideri ile görüşmeye açık olup olmadığı yönündeki soruya Trump, “Elbette açığım” cevabını verdi.
İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırısını kendisinin engellediÄŸi yönündeki iddiaları ise reddeden Trump, “Hayır, bu doÄŸru deÄŸil. Onları durdurmadım. Ama onlara rahat hareket edebilecekleri bir ortam da sunmadım. Çünkü bir saldırıya gerek kalmadan anlaÅŸma saÄŸlayabileceÄŸimize inanıyorum. Belki de saldırmak zorunda kalacağız. Çünkü, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin verilmeyecek” diye konuÅŸtu.
Trump, İsrail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD’yi savaÅŸa sürüklemesinden endiÅŸe edip etmediÄŸi yönündeki soruyu ise “Hayır” diye yanıtladı. Bu durumda, İsrail’in saldırması durumunda ABD’nin bunun dışında mı kalacağı yönündeki soruya Trump, “Hayır, bunu söylemedim. Siz bana, Netanyahu’nun beni savaÅŸa sürükleyip sürüklemediÄŸini sordunuz. Yani isteksiz bir ÅŸekilde savaÅŸa girip girmeyeceÄŸimi. Hayır. EÄŸer bir anlaÅŸma yapamazsak, oldukça istekli bir ÅŸekilde savaÅŸa girebilirim. EÄŸer anlaÅŸma saÄŸlayamazsak, öncülüğü üstlenen ben olacağım” ifadelerini kullandı.
“Suudi Arabistan, ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul etti”
Önümüzdeki ay planlanan Orta DoÄŸu ziyareti ve Arap ülkeleri ile İsrail arasındaki iliÅŸkiler hakkında soru üzerine Trump, “Suudi Arabistan’ı ve halkını gerçekten çok seviyorum. Veliaht Prensi de Kralı da seviyorum. Ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul ettiler. 1 trilyon dolar. Sonrasında Katar’a ve ardından BirleÅŸik Arap Emirlikleri’ne gideceÄŸim” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Önceki yönetimin Arap-İsrail normalleÅŸmesine iliÅŸkin İbrahim AnlaÅŸmaları konusunda hiçbir ÅŸey yapmadığını vurgulayan Trump, “Biz 4 ülkeyle anlaÅŸmıştık. Her ÅŸey hazırdı. Tamamen bitirilmiÅŸ olabilirdi. Åžimdi yeniden baÅŸlayacağız. İbrahim AnlaÅŸmaları büyük bir baÅŸarıydı ama Biden onu olduÄŸu gibi bıraktı” dedi.
Suudi Arabistan ile İsrail arasında bir normalleÅŸme inÅŸa edilmesinin mümkün olup olmadığına iliÅŸkin soru üzerine Trump, “Åžunu söyleyeyim, bence Suudi Arabistan, İbrahim AnlaÅŸmalarına katılacak. Bu çok hızlı bir ÅŸekilde tamamlanacak” dedi.
Trump’a Türk doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk sorusu
ABD’de kampüs protestolarına katıldıkları gerekçesiyle 300 öğrencinin vizelerinin iptal edildiÄŸine ve bunun ifade hürriyetine baskı olarak görüldüğüne iliÅŸkin soruya Trump, “Bu gösterilerin her birinde muazzam boyutta anti-semitizm vardı. Çok büyük bir anti-semitizm. İfade hürriyetini destekliyorum fakat ABD’deki her üniversitede çıkan isyanları destekleyemem” cevabını verdi.
Trump, öğrencilerin protesto gösterisi yapabileceğini fakat Columbia ve diğer yerlerde olduğu gibi okulları tahrip edemeyeceklerini söyledi.
Röportaj sırasında Trump’a Filistin’e destek verdiÄŸi gerekçesiyle gözaltına alınan Tufts Üniversitesi doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk’ün durumu da soruldu. ABD hükümetinin Öztürk’ün Hamas baÄŸlantılı olduÄŸu yönündeki iddiası sonrasında Adalet Bakanlığı’nın bu konuda delilleri paylaşıp paylaÅŸmayacağı sorulan Trump, “Bunda hiçbir sakınca görmem. Bu konuyu inceleyeceÄŸim. Söz konusu olayı bilmiyorum” dedi.