Prof. Dr. Afşin Şahin Yazdı: Nüfusun Yaşlanması, İklim Değişiklikleri ve Gönüllü Bankacılık Sektörü
Prof. Dr. Afşin Şahin / Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Dünya ekosisteminde; artan bir orandaki insanlık tarihinin yakın zamanda beklediği iki önemli sorun görülmektedir. Bunlar; iklimin bozulması ve olgunlaşmasıdır. İklim değişimi; Başta çevre olmak üzere sürdürülebilir kalkınmaya zarar verebilir, insan yaşamı ve gelişimi önünde engel oluşturabilecek tehlikeler barındırmaktadır. Son yirmi yılda birçok medya de akademik çevrelerde sıklıkla tartışılan bu konu, gözlemlerine ve yaşam tarzlarına çıkışıyla alarmın ortaya çıkması sağlandı. Üretim miktarını artırmak, çarpışma kentleşme vb. İnsan performansını artırma yarışı akabinde insanın performansını başka kanallardan sağlamaya başladı .
Demografik değişim ve değişim ile ilgili olan yaşlanma sorunu da fizyolojik boyutlarda ön planda ortaya çıkan bir gözlemdir. Sciubba (2020) ve Bloom ve Zucker (2023), yaşlanma ve etkilerin incelenmesi incelenebilir. Ülkelerin genç nüfuslarının yaşlanması ve kaybının yaratacağı ekonomik olayların hızla gündemlerine göre değiştiği, sağlık, sigortacılık, bankacılık gibi sektörlerini değişmeye uyum çabaları içinde oldukları görülmektedir.
Türkiye açısından güncel olan, sürdürülen her iki durum da makro ekonomik ve bankacılık sektörü göstergelerinin kaydedilebilir biçimdeki değerleri değişecektir. Birimci olumsuz hava koşullarındaki iklim değişiklikleri ve Türkiye'de yağışların değişmesi ve artan bir seyir izlemesi, sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde olması, uzayabilecek endişeleri artırmaktadır.
Artan sıcaklıklar ve iklim sıcaklığının ekonomiye başta tarım sektörü olmak üzere önemli yan etkileri söz konusudur. Verimsizlik ve etkinliksizlik, söz konusu olumsuz hava koşulları nedeniyle yükselmektedir. Dünya genelinde artan büyüme ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yönetim ürünlerde değişiklik de artış sağlanacak.
Toplumsal yapı içinde gözlenebilen demografik dönüşüm ve değişim genç nüfus kazancının kısa sürede tükenmesi ve ekonomik maliyet yüklemesinin ortaya çıkmasıdır. Geçmişte yaşanan hızlı nüfus artışı ve gidişatın seyri demografik değişimin izlenebileceği bir göstergedir. Büyüme modellerinin Türkiye'de Orta Vadeli Programı'na (2024-2026) göre; 2024 yılı sonunda nüfus yaklaşık 86 milyon iken, 2026 yılında 88 milyon olması.
İklim değişikliği ve yaşlanma konusu; toplumsal ve ekonomik değişimlerin, genel refah yapısındaki değişim gibi pek çok alanda etkili olduğu ve gelecekte sürdürülebilirlik sorunlarından birleşeceği mevcut ve geçmiş veriler ve dağılım projeksiyonlarından anlaşılmaktadır. The Economist'e (2021, s.13) göre; bu iki konu kamu harcamalarının artması yol açacaktır. Kamu harcamalarındaki artış, devletin iç borçlanma oranlarının faiz oranlarının yükselmesi sonucunu doğurur. Bir sonraki aşamada bankacılık sektöründe bu iki değişimden etkilenebilecek ve değişim bir analiz ile bu etkiler ortaya çıkabilecektir.
