Gerald Maclean’ ın kitabında, 17. yüzyılda Osmanlı ülkesinde bulunan/gezen dört İngiliz’ in anı/gezi kitaplarından bahsedilmiştir. Özetler halinde ve kısa yorumlarla.
Bu yazıda, Kraliçe Elizabeth’in Padişah III: Mehmet ve Valide Sultan’a hediyelerini getiren Thoman Dallan’ ın Saray izlenimlerinden çizgiler sunacağım.
Dönemin İngiliz elçisi E. Barton 20 Eylül 1599 tarihli mektubunda, Kraliçe’nin, dört yıl önce tahta çıkan III: Mehmet’e hediye göndermekte gecikmesinden, İngiliz tacirlerinin sıkıntıya düştüğünden bahsetmişti. Ticari ilişkilerin “ciddi zarar görmemesi” için, Sultan ve Valide Sultan’ a münasip hediyelerin hemen gönderilmesini istemişti…
Usta bir müzisyen olan Dallan, 1599’da, Hector yelkenlisiyle hediyeleri getirmişti. Padişah’a “müzikli duvar saati, Valide Sultan’a da bir fayton. Geminin İstanbul’a gelmesi, halk arasında bile büyük ilgi uyandırmıştı. Padişah gemiyi, “daha yakından görmek için kayıkla etrafında dolanmış” tı. Safiye Sultan ise, “onu çekmek için”, elçiliğe “iki at” göndermişti…
Dallan, Topkapı Sarayı’ nda kendisine tahsis edilen dairede, orgunu kurmuş ve bir ay izzet ikram görmüştü…
Sultanın huzurunda orgu çalması ve “orgunun üstündeki saatin” kutusundan tavşan çıkarması büyük hayranlık uyandırmıştı. “Sultan Mehmed, çalgıyı bir daha dinlemek istedi….” Ve saat, bütün faaliyetlerini tekrarladı.. Akabinde, büyük Senyör, ‘pe ala’ bulduğunu söyledi…”
Org ve saat gösterisi sonrasında Padişah ona, “kırk beş altın hediye etti. Bu , Dallan’ın yola çıkarken yaptığı harcamalarından bile fazlaydı. Asıl önemlisi, “Sultan’ın huzurunda eriştiği kişisel başarıyı gösteren bir armağan olması” idi.
Birkaç gün sonra tekrar Saray’ a davet edilen Dallan, “nezaketle ağır” lanmıştı. Saray’da daimi kalması da istenmişti. “İhtiyacım olan her şeye sahip olacağımı izah ettiler….” Hatta kalırsa, “Büyük Senyör’ ün kendi cariyelerinden iki karı vereceği” söylendi…
Ama Dallan evli ve çocukları olduğunu belirterek, talebi reddetti. Sebebi, bir yandan Saray’ın, bir yandan da, hiç hoşlanmadığı elçinin tahakkümü altına girmeyi istememesiydi.(1)
1. Doğu’ ya Yolculuğun Yükselişi, Gerald Maclean, çeviren Dilek Şendil, 2017, İstanbul
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.
Yorumlar (0)