UKRAYNA-RUS SAVAŞI’NIN ETNİK KÖKENİ VE DİLİ

A+
A-

Washington Post’taki bir makale, Ukrayna’nın çok etnikli nüfusunun Sovyet sonrası kimliğine dair aşırı basitleştirilmiş bir açıklama sunuyor: Ukrayna, büyük ölçüde etnik Rus doğu yarısı ile çoğunlukla Ukraynalı batı yarısı arasında, Amerika Birleşik Devletleri veya Rusya ile ittifak kurması konusunda bölünmüş durumda. Rus hükümeti, Rusça konuşanların otomatik olarak Rus vatandaşı oluyormuş gibi, Ukrayna’daki Rusça konuşanların haklarını savunuyor. Sovyet döneminde Ukrayna’da gerçekleşen karma evlilikler nedeniyle, insanlar kendilerini bir kimlikle veya her ikisiyle (bietnik, iki kültürlü) özdeşleştiriyor, bir etnik kökenle (etnik nihilizm veya kozmopolit) ya da pan-etnik olarak (örneğin; tüm Rusya kategorilerini içeren Doğu Slav veya Sovyet) özdeşleşmeyi reddediyor. Karma evlilik oranı, Doğu’da, Kırım’da, Batı Ukrayna’dan çok daha yüksektir. Ancak, karma evliliklerde insanlar genellikle Rus olarak özdeşleşmeyi daha prestijli buluyor. Batı Ukrayna toprakları Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası olduğunda, yetkililer ulusal politikalarını Rus kültürel etkisini ortadan kaldırmak için belirlediler. 20. yüzyılın başlarında, Avusturya-Macaristan otoritelerinin desteği olmadan oldukça etkili bir Ukrayna milliyetçi hareketi ortaya çıktı.

Sosyolojik çalışmalarda, karma evlilik yapan bireyler kendilerine sorulduğunda “Avrupa vatandaşı” veya “dünya vatandaşı” olduklarını iddia etmeye eğilimli oldukları için, bu yanıtı “etnik nihilizm” veya “kozmopolitanizm” olarak adlandırıyoruz.

Özetle, öz-kimlik için dört temel yol öneriyoruz:

1. Yalnızca bir etnik grupla güçlü bir özdeşleşme.

2. Aynı anda iki grupla güçlü ve istikrarlı bir özdeşleşme – iki kültürlü, iki etnik kökenli.

3. Marjinal özdeşleşme: İki veya daha fazla etnik grupla zayıf veya istikrarsız özdeşleşme ve bunlar arasında kararsızlık. Bu, her türlü etnik kimliğin – “etnik nihilizm”in – tamamen reddedilmesine yol açabilir. Tanımı gereği tüm etnik gruplarla zayıf bir özdeşleşmeyi ima eden “kozmopolitanizm”, bir tür marjinal özdeşleşme olarak kabul edilecektir. 4. ‘Pan-etnik’ kimlik: Birkaç etnik grubu kapsayan bir grupla güçlü bir kimlik (örneğin, Doğu Slav (Pan-Rus, Küçük Rusya, Büyük Rusya, Beyaz Rusya gibi); Güney Slav (Yugoslav); Sovyet; Kanadalı). Donbass’taki karma evlilik oranı, Sovyetlerin başlangıcından bu yana çok yüksek olmuştur. Dolayısıyla Donetsk’in hem Rus hem de Ukraynalı olduğunu söyleyebiliriz. Bu, Ukrayna’nın doğusunda ve güneyinde de söylenebilir.

Muhtemelen Rus uyruğuna Ukraynalı veya diğer uyruklara kıyasla daha fazla sosyal prestij atfedildiği için, Sovyet döneminde karma bireyler için pasaport amacıyla Rus kimliğiyle kimliklendirmek bariz bir tercihti; ancak gerçekte (yukarıda tartışıldığı gibi) ulusal kimliklerinin salt Rus olmaktan ziyade marjinal veya ‘Sovyet’ olması muhtemeldi.

Ukraynalılar ve Ruslar arasındaki dil bu nedenle farklıydı. Sovyet hükümetinin Sovyetler Birliği halklarının ulusal dillerini destekleme politikası, Ukrayna dilinin gelişimine büyük katkı sağladı. Ukrayna 1991’de egemen bir devlet olduğunda, Ukrayna dili bir devlet dili statüsü aldı. Ancak Kırım ve ülkenin güney ve doğu bölgelerinin neredeyse tamamı, Orta Ukrayna nüfusunun önemli bir kısmı ve Ukrayna’nın Transkarpatya bölgesi Rusça konuşulan bölgeler olarak kaldı. Rusça konuşan Rus vatandaşlarının yüzde 70’i ve Rusça konuşan Ukraynalıların yüzde 18’i Rusçaya ikinci bir devlet dili statüsü verme eğilimindeydi. Ancak hükümetler bu konuda herhangi bir adım atmadı. 1999’un başlarında, Avrupa Bölgesel Diller Şartı Ukrayna hükümeti tarafından onaylandı. Ancak 2006’da yürürlüğe girdi. Buna göre, Rusça bir bölgesel dil olarak tanındı ve ülkenin diğer bölgesel dilleriyle aynı seviyeye getirildi. Dil sorunu, 2014 baharında küresel protestoların başlıca nedenlerinden biri haline geldi. Ukraynalı milliyetçiler ve Batı yanlısı liberaller arasında dil konusunda taviz verme konusundaki isteksizlik daha da güçlüydü. 2014 yılında Kırım Cumhuriyeti anayasası, Rusça, Ukraynaca ve Kırım Tatarcasını resmi dilleri olarak tanıdı. Dil engeli bir sorun olmaya devam ediyor ve Kiev’in politikası değişmese bile sık sık çatışmalara ve ciddi sorunlara yol açmaya devam edecek.

 

Önceki

Sonraki

Benzer Haberler

Yorumlar (0)

YORUM YAZ

Bir yanıt yazın